Понедельник, 21 апреля, 2025
Ӧӧні Блог Страница 7

Хайди ютубта постың каналын азып аларға чарир?

0

“Сайт”-ты хакастап хайди таңмалирға чарир?

0
сайт по-хакасски

“Сайт” теен сӧс хакас тiлiне орыстинаң сиип парған, анзына, тiзең, ол англиядағызининаң кiрген –sight [saɪt].

Анзында за sight [saɪt] теен сӧстiң кӧнi тузазы нинҷе-нинҷе таңмаларынаң палғалыстығ, танызып аларға чарир мында.

Че чарир ба ни зе сиип парған сӧске хакас тiлiнде ӧӧн позы сах орта таңмазын хаап халарға?

Ол сағысты толдырар ӱчӱн сайттың ӧӧн тузазын кӧрiбiзерге кирек. Сайт – интернетте чӧрчеткен кiзее харахха учурапчатхан иң пастағы ниме. Интернет иркiнiн ассох кiзi ноо-да сайтха кiр парча.

Ол принциптi санға алза, чарир пiди адап саларға: КӀРГӀС.

Че… “кiргiсте кӧрiбiс” чоохтанзабыс, пiлдiстiгӧк пол парарчых, че ноо-да ниме мында читпинчеткен осхас. Кiзi кiрчеткен нимелер саны хай парҷаң?..

Алай ба, таныхтирға кирек, сайт ол ноо-да ТАСХАХ iлгӧрi осхас интернетте орныхчатхан аймах-пасха информация ордызы алай ба тiлег орыны. “Тасхах” теен сӧс хоостыра кӧр килзе, арса, ТАСХАС адап саларға? Че анзы даа хайди-да… “хастар”-зар паза “тас”-тарзар тарт парыбысча.

Сайттың паза пiр килкiм тузазы ол информацияның ОРДЫЗЫ чiли тузаланылчатхан оңдайы. Арса, ОРДЫС сӧснең таныхтирға? Сынап чоохтаза, мағаа мынызы чағын арах, че… пазох Алтын Орда теен хазназар сағыс ойлап парыбысча.

Сайттың паза пiр иң тузалығ нимезi ол ПӀЛӀС теен нименең кӧнi палғалысчатханы. Арса, ПӀЛГӀН тiбiзерге?

Ниме пол парча? Ибiре-сибiре сӧстер аймағын кӧргенде, сағам мындағлары санға кiрдi: КӀРГӀС, ТАСХАС, ОРДЫС, ПӀЛГӀН паза… САЙТ.

Сiрер чи, аарлығ хығырығҷы, “сайт” теен нименi хакастап хайди адирчыхсар? Ӱндезiглернi мындох артызарға чарир!

Эх, ВУЗ-тағы хакас ӱгретчілері! Хайдадыр сірернің кӧрігліг блогтарың?!

0
Сибдей Том

Чоох хакас кӧрігліг блогтарынаңар парча. Аның кирексінізінеңер…

 

Кибелісти ырых-аас… (кӱлімзіреегес)

0
реклама на хакасском языке
реклама на хакасском языке

Пар кибір ноо даа чон чолларында:
Килген сӧстің хойрығы пар чулларынаң
Турарға тоғыр, сағын таап постарының
Ноо даа полза, че пос хылии ізиин!

Іди мин дее ӱр сағынмин хайзы-пірсін,
(Хайдағ полған кӧрбинчебін ізін!),
Пос ойынын, пос салымын кӧглим,
Хыйғаҷахтар кӧрглезіннер постин,

Че мин пастапчабын пос хабының чітиин!
Амды «рекламаа» таапчабын хағбазын:
Ил садығҷылар сағызы-ызиин
Тадарлап «ырых-аас» хахтим тузазын…

Мыннаң артых анда таңмазы чоғыл.
Анаң изереде турча «бюджет» ынҷии:
Ырых-аастаныс киректепче хал тӧзін –
Полғаны ла ол йастраның хылҷиин

Китеп чӧрче кӧлбеліг ӱлгӱ хазынҷа;
Мында за артых аастанҷаа посха илег,
Ӏди чарлапчам «ахча хабы»-н: пазымнығ,
Хоғдайы чох тадар тілде тӧстег.

Ахча хабының «бухгалтері» поладыр,
Мында чон аазынаң «санҷы» тіп чарасчам.
Анаң, чізе… «Кредит-едрит» сығадыр!
Пурунғы ачын… сағысты хырчам:

“Кредит-едрит… иди т.. іди (и)т…” –
Толғапчам аар, тастапчам пеер час инін, –
Э-э! Йа! «Ат тир… тирлеені… тоғыс… чал»
Э-ээ, щорт… килгеннең, йастра хал!

Олох сағаа паза мин пазырбаспын!
«Ат тирін» одіске паза чир дее кӧрбеспін!
«Ат тирі» ? А-а! «услуга» теенін чазырдым…
Тадардинде іди хылиимны хазырдым.

Так пот… амды зы, хығырығҷы аарлығ,
Кибел ат тирінің пар ахча хабы паарлығ!
“Санҷы мыны санап кӱннерін тооспас!” –
Ырых-аастанчам тадар ызиинын хоостап!

28 май 2020 чыл, 12. 25 час

Эк, чазым час, сағал чох тус полған полза

0

Эк, чазым час, сағал чох тус полған полза,
Хайдағ ни сағысты путхап амды хатап чазирҷых?
О! Мин пілчем! Йа-йа, кибеліскеек ле одырза,
Аннаң артых чапсығы чоғыл – тирҷікпін.

Че пар пір хозымас, салииҷағас чылха:
Амғы парчанға таныс windows-тың хобылын
Пір тоғынып, чайирҷыхпын пос ооғазын –
Тадар таңмалығ кодтарын адырҷыхпын хысха:

Tadarkhan-тіп парчан тадар пічии тарирҷых!
Полған на тадар аастығда компьтюрге кіре,
Ол код изерізі… кибелістіг поларчых!
Йа-йа, парчан ызых таңма ізін кӧре,

Кирек поларчых ямбтар кӧӧн оңнирға!
“Мына хайди кирек чуртас хылиин пізирге!” –
Тіп, мин позыны… ӱтеертіне итпеенін,
Кибелепчем олаңайли кӧг кеенін…

28 май 2020 чыл, 10.43час